Δευτέρα 27 Σεπτεμβρίου 2010

Περί του ονόματος Κολλίνα/Κολλίνες - Μέρος Β΄

Όπως έγραψα και στην πρώτη ανάρτηση αυτής της θεματικής ενότητας, το όνομα Κολλίνα/Κολλίνες δε φαίνεται να προέρχεται ευθέως από το όνομα κάποιου παλιού οικιστή. Ωστόσο αυτό δεν εμπόδισε να διατυπωθούν κάποιες θεωρίες που αναζητούν το όνομα του χωριού μας σε κάποιο φυσικό πρόσωπο.

Μια πρώτη άποψη, την οποία καταγράφει ο Θάνος Βαγενάς στα Χρονικά Κολλινών Αρκαδίας, λέει ότι το όνομα Κολλίνες δόθηκε από τον στρατηγό Collins, ο οποίος πέρασε από τον τόπο και του άρεσε πολύ. Και συνεχίζει συγγραφέας, σχολιάζοντας την άποψη αυτή: "Δε γνωρίζομε, βέβαια, να πέρασε ποτέ κανένας τέτοιος 'στρατηγός'! (Άγγλος, τάχα, ή Αμερικανός;) Αλλά για τον απλό λαό μας ήταν μια 'ωραία' εξήγηση. Έτσι, λοιπόν, από τον 'στρατηγό' Collins έγιναν οι ... Κολλίνες" (σελ. 43).

Ο ίδιος αναφέρει, επίσης, παρακάτω (σελ. 44), παραπέμποντας στο Αρκαδικόν Ημερολόγιον του έτους 1937 (σελ. 106) ότι ο πρώτος κάτοικος των Κολλινών ονομαζόταν Κολλίνος και έτσι πήρε το όνομά του το χωριό. Συμπληρώνει όμως ότι, ήδη στην πηγή του, σημειώνουν ότι: "ο πρώτος κάτοικος ελέγετο Κολλίνος, αλλά τοιούτον επώνυμον σήμερα δε σώζεται".

Ο μπαρμπα-Αντώνης Παπαγιαννόπουλος πάλι, στο βιβλίο Το χωριό μου γράφει  ότι μια παράδοση λέει ότι ο πρώτος άποικος λεγόταν Κολλίνος. Αυτός ήταν κτηνοτρόφος με καταγωγή από την Ήπειρο και ήρθε στην Πελοπόννησο κυνηγημένος από τους Τούρκους. Προσδιορίζει μάλιστα ότι το σπίτι του ήταν εκείνο του Κούλε (το οποίο πιο πρόσφατα ανήκε στον Βασ. Λαφογιάννη), στον Κάτω Μαχαλά. Το σπίτι αυτό, μέχρι την ανακαίνισή του, είχε στο πάτωμα δοκό (ταύρο) από σπάρτο (στοιχείο σύμφωνο άλλωστε με την παράδοση που θέλει στην περιοχή να υπήρχαν "δάση που δεν τα έσκιζε ούτε φίδι"). Στη συνέχεια ο συγγραφέας προβληματίζεται με το κλασικό ερώτημα, γιατί το χωριό δεν ονομάστηκε στου Κολλίνου, αλλά Κολλίνα (σελ. 10-11). 

Επίσης ο παπα-Θανάσης Καραφωτιάς στο φύλλο 69/30-5-2004 της εφημερίδας του Η Σκιρίτις (σελ. 4) κάνει λόγο (εκτός από τον Κολινέτο του Χρονικού του Μορέως, στον οποίο θα αναφερθούμε διεξοδικά σε επόμενη ανάρτηση) και για κάποιον Κολλίνο, αρχηγό των αρχαίων Αρκάδων σε μάχη με τους Λακεδαιμόνιους στη θέση Στρόμπελη του σημερινού κολλινιάτικου κάμπου. Στη μάχη αυτή οι Αρκάδες ηττήθηκαν κατά κράτος, ο αρχηγός τους, ο Κολλίνος, που χαρακτηρίζεται ως "ο τελευταίος άνδρας Σκιρίτης", σκοτώθηκε και προς τιμή του οι αρχαίοι Σκιρίται άλλαξαν το όνομα του χωριού τους. Δυστυχώς όμως για όλα αυτά δεν υπάρχει καμία απολύτως αναφορά σε κάποια πηγή και επιπλέον αυτά εμπλέκονται και με την, κατά την άποψή μου, ανύπαρκτη στα μέρη μας "Πόρτα Κολλίνα", οπότε μάλλον πρέπει να είμαστε πολύ επιφυλακτικοί.

Πολύ πιο πειστική, λόγω της αφέλειας και της απλοϊκότητάς της, μου φαίνεται η παράδοση που διασώζει ο Αντώνης Παπαγιαννόπουλος: Η πρώτη κάτοικος των Κολλινών λεγόταν Νικολίνα χήρα Γιαντζάκου και το χωριό της, που βρισκόταν στην περιοχή της Κλιβίτσας, καταστράφηκε κατά τη διάρκεια επιδρομής βαρβάρων (άγνωστο ποιων και πότε). Η ίδια ήρθε με τα παιδιά της, αφού ο άντρας της είχε σκοτωθεί, και έχτισαν το σημερινό οικισμό που πήρε το όνομα Κολλίνα από παραφθορά του ονόματός της (Νι-κολίνα). Και εδώ όμως πάλι ξεφυτρώνει στο κείμενο η "Πόρτα Κολλινα" (αυτή τη φορά κάπου στην Κλιβίτσα, σε διαμετρικά αντίθετη θέση από την προηγούμενη εκδοχή) και η κατάσταση περιπλέκεται. Το μόνο σίγουρο για την "Πόρτα Κολλίνα" είναι ότι θα μας απασχολήσει στην μεθεπόμενη περί του ονόματος ανάρτηση.

Αξίζει, κλείνοντας την παρούσα ανάρτηση, να σημειώσουμε ότι Κολίνος ονομαζόταν ο τρίτος γιος του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Φυσικά, το όνομα του χωριού μας δεν έχει καμία σχέση με αυτό, αφού στα χρόνια της Επανάστασης του 1821 είναι βέβαιο ότι το χωριό υφίστατο και μάλιστα υπήρχε κατά την πολιορκία της Τριπολιτσάς και το "Στρατόπεδο της Κολλίνας". Έχει όμως ενδιαφέρον το πώς προέκυψε το όνομα Κολίνος. Διαβάζουμε λοιπόν στο διαδίκτυο ότι ο γιος του Θ. Κολοκοτρώνη, Κωνσταντίνος, γεννήθηκε στην Ζάκυνθο, όπου είχε καταφύγει ο πατέρας του, το 1810. Την προσωνυμία Κολίνος του την κληροδότησαν κάποιοι αριστοκρατικοί κύκλοι του νησιού που συνήθως μιλούσαν Ιταλικά. Προφανώς, προέρχεται από την συγκοπή της γνωστής λέξης πικολίνο (μικρό). Ενδιαφέρουσα σκέψη και μια καλή προϊδέαση για όσα θα συναντήσουμε στην επόμενη ανάρτηση, όπου θα ασχοληθούμε με τις "γλωσσομαθείς θεωρίες" περί του ονόματος Κολλίνα/Κολλίνες.

Δεν υπάρχουν σχόλια: