Ο Τάσος Στεφάνου και ο Δρυμός Σκιρίτιδας

Πριν λίγες μέρες, η μαφία των μετάλλων χτύπησε στο δάσος της Σκιρίτιδας. Άγνωστοι αφαίρεσαν το άγαλμα του δασολόγου Τάσου Στεφάνου από το ξέφωτο δίπλα στο δρόμο Βλαχοκερασιάς-Κολλινών, κοντά στο πάλαι ποτέ "Δασικό Φυτώριο Κολλινών" του Δασαρχείου Τρίπολης. Για τους γνώστες της περιοχής, είναι περιττό βεβαίως να σημειώσω ότι ο Δρυμός Σκιρίτιδας, έμπνευση και δημιούργημα του Στεφάνου, είναι ο μεγαλύτερος τεχνητός δρυμός της χώρας (ορισμένοι υποστηρίζουν και των Βαλκανίων), με έκταση περίπου 50.000 στρεμμάτων που καλύπτονται κυρίως από μαύρη πεύκη και δευτερευόντως από καστανιές, σε συνδυασμό με τα προϋπάρχοντα τμήματα παλιού δάσους με δρυς (περιοχή Αγίου Χριστοφόρου). Δεν πρόκειται συνεπώς για "άλσος" (=μικρό τεχνητό δάσος, συνήθως εντός αστικών περιοχών, όπως π.χ. του Αγίου Παντελεήμονα) και μάλιστα στην Τρίπολη, όπως κατά κόρον γράφτηκε στο διαδίκτυο τις τελευταίες μέρες.

Ο Αναστάσιος (Τάσος) Στεφάνου, γόνος πολυμελούς αγροτικής οικογένειας, γεννήθηκε το 1893 στην Κερασιά (Αρβανιτοκερασιά) Αρκαδίας και πέθανε στην Αθήνα το 1984. Φοίτησε στο Δημοτικό Σχολείο του χωριού του και στο Σχολαρχείο και Γυμνάσιο της Τρίπολης, απ' όπου αποφοίτησε το 1912. Τον ίδιο χρόνο έφυγε για να σπουδάσει δασολογία στη Γερμανία (Δασολογική Ακαδημία του Tharandt στη Σαξονία) και εν συνεχεία στην Αυστρία (Δασολογική Σχολή του Bruck a.d. Muhr). Στη συνέχεια επέστρεψε στην Ελλάδα το 1916 και, όντας από τους πρώτους Έλληνες δασολόγους, υπηρέτησε ως πρώτος δασολόγος-δασάρχης στη Θεσσαλία με αρμοδιότητα τους δασικούς όγκους Πίνδου, Ολύμπου, Όσσας και Πιερίων και διευθυντής της νεοσύστατης Δασικής Σχολής Αγιάς, μέχρι την επιστράτευσή του το 1921. Μετά την αποστράτευσή του (1922), υπηρέτησε ως Επιθεωρητής Δασών Πελοποννήσου και Διευθυντής της Γενικής Διοίκησης Θράκης και Ανατ. Μακεδονίας. Στη δεκαετία του '30 οργάνωσε και διηύθυνε τη νεοσύστατη Υπηρεσία Αναδασώσεων του Υπουργείου Γεωργίας, αναλαμβάνοντας στη συνέχεια υπηρεσία στα Παραγωγικά Έργα Μακεδονίας (1937-1940). Το 1950 πολιτεύτηκε χωρίς επιτυχία με το κόμμα του Γ. Παπανδρέου (ΔΣΚ) στο νομό Ροδόπης. Τον ίδιο χρόνο ανέλαβε Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Γεωργίας. Το 1951-52 εξελέγη βουλευτής Ροδόπης-Ξάνθης με την ΕΠΕΚ (κόμμα Ν. Πλαστήρα). Το 1959 ίδρυσε την Ομοσπονδία Δασοπόνων Ελλάδας και το περιοδικό "Δασικά Χρονικά". Διατέλεσε επί εικοσαετία μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Παναρκαδικής Ομοσπονδίας Ελλάδος. Μέχρι το θάνατό του δημοσίευσε περισσότερες από 300 μελέτες φιλοδασικού, γεωργικού, θηρευτικού, οικονομικού και πολιτικού περιεχομένου και αρκετά βιβλία, μεταξύ των οποίων τα "Ελληνικά δάση και αρκαδικοί δρυμοί" (1924), "Η ιστορία της Αρβανιτοκερασιάς Αρκαδίας" (1965, Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών), "Η λαογραφία της Αρβανιτοκερασιάς Αρκαδίας" (1966, επίσης Βραβείο Ακαδημίας), "Ο Γέρος του Μωριά" (1970), "Ο Πλάτανος, το εθνικό μας δένδρο" (1973), "Το δάσος που λαχτάριζες" (1974, Βραβείο Ακαδημίας), "ET IN ARKADIA EGO, ο πρώτος ελληνικός Τεχνητός Δρυμός στην αρκαδική Σκιρίτιδα" (1977), "Ιστορία της Πάρνηθας" (1983, Βραβείο Ακαδημίας).

Ο Στεφάνου είναι επίσης γνωστός και ως φωτογράφος του μικρασιατικού μετώπου, όπου υπηρέτησε ως κληρωτός από τα μέσα του 1921 ως την κατάρρευση του μετώπου και την καταστροφή στα τέλη του καλοκαιριού του 1922. Στις 8-9-2002 η εφημερίδα "Καθημερινή" δημοσίευσε στο ένθετο "Επτά Ημέρες" πολυσέλιδο αφιέρωμα με τίτλο "Μικρασιατική Εκστρατεία. Με τον φακό των Ανρί-Πολ Μπουασονά και Αναστασίου Στεφάνου". Εκεί μπορεί κανείς να δει φωτογραφίες του Στεφάνου από τη μικρασιατική εκστρατεία και να διαβάσει αποσπάσματα από το ημερολόγιο που κράταγε. Από το αφιέρωμα αυτό (το οποίο είναι πλέον διαθέσιμο και ηλεκτρονικά) άντλησα τα βιογραφικά στοιχεία του Στεφάνου, ιδίως από τα κείμενα του εγγονού του, κ. Γ. Μαυρή (σελ. 22-23  του αφιερώματος). Επίσης, καθώς ετοίμαζα αυτή την ανάρτηση, ανακάλυψα ότι είναι διαθέσιμα στο διαδίκτυο δύο δασολογικού περιεχομένου έργα του Στεφάνου των ετών 1924 και 1933 με τίτλους αντίστοιχα "Ελληνικά δάση και αρκαδικοί δρυμοί" και "Αι δρυάδες των αρχαίων Ελλήνων και τα δάση των νεωτέρων".

Με αφορμή το θλιβερό  γεγονός της κλοπής του αγάλματος, θυμήθηκα ότι πριν λίγα χρόνια ένας φίλος, με καταγωγή από την ευρύτερη περιοχή, μου έδωσε το φύλλο 186/5-11-1986 της εφημερίδας "Αρκαδία". Στην εφημερίδα αυτή υπάρχει ρεπορτάζ για τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα του Αναστασίου Στεφάνου στις 5-10-1986, κείμενο του ανταποκριτή τότε της εφημερίδας στις Κολλίνες, Δημ. Μπίρη, καθώς και αναφορά σε αποκαλυπτήρια προτομής του Στεφάνου την ίδια εποχή στην Πάρνηθα.

Ακολουθεί σκαναρισμένο το προαναφερθέν δημοσίευμα για τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα. Ας ευχηθούμε  σύντομα το άγαλμα να βρεθεί ακέραιο και να επιστρέψει στη θέση του, για να μένει εκεί, στο ξέφωτο στην καρδιά του δάσους μας, ως ελάχιστος φόρος τιμής στο άνθρωπο που οραματίστηκε και δημιούργησε το Δρυμό Σκιρίτιδας, τον πρώτο και μεγαλύτερο τεχνητό δρυμό της χώρας.